Trên thị trường hiện nay, để giúp cho cây trồng được sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh, thì việc dùng phân bón rất quan trọng, vì chúng cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây và còn góp phần cải tạo đất. Với bài viết này Nông Bio sẽ giúp cho bà con hiểu rõ hơn về phân bón là gì? Tầm quan trọng của phân, hy vọng với những kiến thức mà Nông Bio đưa ra sẽ giúp ích cho nhiều bạn đọc.
Tìm hiểu về phân bón và những yếu tố hạn chế khi lựa chọn sử dụng
Phân bón là gì?
Phân bón là đầu vào quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, chúng là những hợp chất chứa một hay nhiều các thành phần dinh dưỡng tốt cho cây trồng, giúp cây được khỏe mạnh, sinh trưởng và phát triển ổn định, tăng năng suất không chỉ vậy phân bón còn giúp cho đất được tơi xốp.
Phân bón là những chất, hợp chất có chứa một hoặc nhiều nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng
Sử dụng bón phân cho cây trồng phải có giai đoạn nhất định, chúng thường được dùng khi cây có nhu cầu hấp thụ chất dinh dưỡng, chứ không phải sử dụng phân bón trong mọi quá trình trồng trọt và chăm sóc cây.
Nếu bà con bỏ lỡ bón phân cho cây trong giai đoạn mà cây cần dưỡng chất nhất thì sẽ khiến cây bị kém phát triển, năng suất giảm, dễ bị bệnh.
Các yếu tố hạn chế trong phân bón
Các yếu tố hạn chế trong phân bón là những yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, làm ô nhiễm nguồn nước cũng như là ô nhiễm môi trường vậy chúng bao gồm những yếu tố gì?
Đầu tiên là những nguyên tố hóa học ảnh hưởng rất lớn đến môi trường sống của con người: như asen (As), cadimi (Cd), chì (Pb) và thủy ngân (Hg), những nguyên tố này đều có nguồn gốc từ than bùn, rác thải công nghiệp, phế thải từ các nhà máy chế biến nông sản…
Yếu tố hạn chế thứ 2 trong phân bón là: những loài vi khuẩn hoặc các vi sinh vật gây hại cho cây trồng, khiến cho cây trồng kém phát triển, và con người khi ăn thực phẩm có sâu bệnh sẽ bị các bệnh về hô hấp, viêm phổi…
Phân loại phân bón
Phân bón được chia làm 2 loại: Phân bón hữu cơ và phân phân hóa học vậy các từng loại phân bón sẽ mang cho mình những thành phần dinh dưỡng và đặc điểm của chúng khác nhau như thế nào?
Phân bón hữu cơ chứa các thành phần hữu cơ tự nhiên: sinh vật, động vật, thực vật…được nhiều bà con sử dụng cho cây trồng của mình vì chúng dễ sử dụng phù hợp với nhiều loại cây trồng khác nhau.
Và trong phân bón hữu cơ còn chứ thêm 3 loại phân bón khác nhau: Phân hữu cơ truyền thống, Phân hữu cơ vi sinh, phân hữu cơ khoáng, phân hữu cơ sinh học, đều có một công dụng làm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây, tăng lượng mùn trong đất và giúp giữ ẩm cho đất,
Ưu điểm:
Mang lại dinh dưỡng cần thiết đối với cây trồng của mình, tăng năng suất
Do các thành phần đều xuất phát từ tự nhiên nên chúng đảm bảo an toàn cho môi trường, không gây ô nhiễm nguồn nước
Nhược điểm:
Các loại phân hữu cơ thường tan chậm, gây ảnh hưởng đến tình trạng phát triển của cây trồng.
Giá thành hơi cao, vì vậy đòi hỏi bà con hiểu rõ hơn về các loại phân bón phù hợp với từng loại cây và biết cách sử dụng hợp lý, nếu không sẽ bị lãng phí, tốn tiền.
Phân bón hữu cơ tồn tại dưới nhiều dạng và có nhiều màu sắc tùy thuộc vào loại phân sử dụng
Phân bón vô cơ là loại phân bón có nguồn gốc từ các chất hóa học, có chứa từ một hay nhiều các nguyên tố đa lượng, vi lượng, có sẵn ở dưới dạng hạt hoặc dạng bột, nên hạn chế sử dụng loại phân này cho cây trồng bởi vì chúng rất có hại đến môi trường.
Phân bón vô cơ là một trong những “Chất dinh dưỡng” cần thiết của cây trồng
Cũng như phân bón hữu cơ thì phân bón vô cơ cũng chứa các loại phân bón khác nhau như: Phân đơn, phân phức hợp, hỗn hợp… với lượng thành phần dinh dưỡng khác nhau tùy thuộc vào nhu cầu của cây.
Ưu điểm:
Kích thích quá trình ra hoa, quả nhanh chóng,tăng năng suất cây trồng.
Hàm lượng dinh dưỡng trong phân bón cao
Khả năng thấm nhanh, giá thành rẻ.
Nhược điểm:
Sử dụng nhiều phân hóa học sẽ gây ô nhiễm môi trường, năng suất cây trồng giảm.
Khiến đất bị bạc màu, nhiễm phèn nhiễm mặn, không còn được tơi xốp.
Ảnh hưởng tới sức khỏe con người, gây nên các bệnh như ung thư, viêm phổi…
Bên cạnh đó phân bón còn được chia theo nhiều loại khác nhau: Theo cách bón (bón lót hoặc bón thúc), theo nguồn gốc và cách chế biến (phân hóa học, phân vi sinh..), theo trạng thái vật lý (dạng lỏng, rắn), theo thành phần có trong phân bón (phân đơn, hỗn hợp…)
Phân bón được phân loại theo trạng thái vật lý
Phân bón dạng rắn: Thường được sử dụng bón lót trước khi trồng, ở dưới dạng tinh thể màu trắng (kali, đạm) hay dạng viên (lân, phụ gia…), đôi khi chúng cũng được xuất hiện dưới dạng bột như supe lân, photphoric…
Phân bón dạng lỏng: loại phân này trên thị trường hiện nay chủ yếu amoniac khan, dưới dạng là dung dịch trong suốt hoặc dạng hạt lơ lửng trong nước khi pha, được dùng để bón cho cây theo hệ thống tưới hoặc bón theo các dãy hàng.
Phân loại phân bón theo thành phần của phân bón
Phân đơn: Là loại phân bón có chưa 1 thành phần chất dinh dưỡng ví dụ như là đạm, kali hoặc lân..
Phân hỗn hợp: là loại phân bón hóa học có chứa 2 thành phần nguyên tố dinh dưỡng trở lên như là phân NPK, NPK +TE…
Phân loại phân bón theo yếu tố dinh dưỡng
Phân bón đa lượng: Là loại phân bón sử dụng một lượng lớn chất dinh dưỡng giúp cho quá trình và phát triển của cây. Phân bón đa lượng thường chứa ít nhất là 3 nguyên tố: Đạm, lân, kali…
Phân trung lượng: Là loại phân bón sử dụng một lượng vừa phải chất dinh dưỡng có trong phân bón, có thể kể đến như là canxi (Ca), magie (Mg), lưu huỳnh (S), …được chuyển hóa thành dạng hạt giúp cây trồng hấp thụ dễ dàng.
Phân vi lượng: là cây trồng chỉ cần một lượng nhỏ chất dinh dưỡng có trong phân bón bao gồm các nguyên tố, đồng (Cu), sắt (Fe), mangan (Mn), molipđen (Mo), kẽm (Zn) ở dạng mà giúp cho cây trồng có thể dễ dàng hấp thu được.
Ảnh hưởng của phân bón
Yếu tố ảnh hưởng của phân bón đối với cây trồng
Có nhiều yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng, phát triển chất lượng cây trồng như là: thời tiết, đất, hạt giống, nguồn nước, sâu bệnh, … trong số đó việc bón phân cho cây trồng có vai trò rất quan trọng.
Từ xa xưa ông bà ta đã có câu nói “ Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống” câu này rất đúng, con người hay cây trồng cần sống hoặc phát triển đền cần tới nước cả, nước là yếu tố quyết định cho sự sống của cây, còn phân là yếu tố quyết định thứ 2 giúp cho cây đạt được năng suất cao, và giúp cho đất trồng được tơi xốp hơn. Không có phân cây trồng sẽ còi cọc, phát triển kém, nhiều sâu bệnh gây hại, năng suất thấp.
ảnh hưởng của phân bón tới đất đai
Dù là phân hóa học hay phân hữu cơ đều có 1 công dụng chung đó là cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng giúp cây được khỏe mạnh, năng suất được tăng cao,
Cây trồng được bón lúc thời điểm, đúng loại sẽ giúp cây ngăn ngừa được sâu bệnh lây lan, nâng cao năng suất nông sản, có ý nghĩa về kinh tế. Còn ngược lại cây không được bón đúng lúc sẽ khiến cho cây bị suy dinh dưỡng, phát triển kém, nhiều sâu bệnh gây hại.
Tóm lại, phân bón là nguồn cung cấp dinh dưỡng tuyệt vời cho cây trồng, đóng vai trò quan trọng việc quyết định năng suất của cây trồng đối với nền nông nghiệp.
Ảnh hưởng của phân bón tới đất đai
Cây trồng không chỉ hấp thụ chất dinh dưỡng từ việc bón phân mà còn hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu đến từ đất. Ngoài ra trong quá trình canh tác đất bị ảnh hưởng xấu từ các yếu tố: xói mòn, rửa trôi, thời tiết…khiến cho đất bị bạc màu, khô cứng, Vì vậy mà việc bón phân cho đất giúp tăng được độ màu mỡ, độ phì nhiêu của đất, giúp cho cây trồng khỏe mạnh, phát triển tốt.
Lưu ý là để đất được cải thiện về tình trạng, tăng năng suất cho cây trồng thì sử dụng các loại phân như: phân chuồng, hoai mục, phân gà, phân heo…đúng thời điểm thích hợp.
Cách tốt nhất để bổ sung dinh dưỡng cho cây trồng là bón sử dụng các loại phân bón.
Mối quan hệ giữa cây trồng và đất đai rất chặt chẽ, đất là cầu nối giữa cây trồng và phân bón có vai trò cung cấp dinh dưỡng thiết yếu cho cây
Để giúp cho cây trồng có khả năng hấp thụ hết được các dưỡng chất từ việc bón phân mang lại bà con cần phải căn cứ vào thời tiết, quá trình sinh trưởng cây, đặc điểm của từng loại phân bón và loại đất mà đang canh tác như thế nào…..
Nguyên tắc khi sử dụng phân bón
Để phân bón phát huy được hết công dụng thì bà con cần phải hiểu rõ 4 nguyên tắc cơ bản khi cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng: đúng loại phân, đúng thời điểm, đúng liều lượng và đúng cách.
Các nguyên tắc cần thiết khi sử dung phân bón cho cây trồng và hệ sinh thái
Đúng loại phân bón
Sử dụng đúng loại phân mà cây trồng đang cần và phù hợp với đất, vì vậy mà trước khi bón phân cho cây nên tìm hiểu kỹ trước cây đang có dấu hiệu gì, cần loại phân bón nào, tỷ lệ bao nhiêu trong từng giai đoạn phát triển của cây.
Trên thị trường có rất nhiều loại phân bón với những thành phần các chất dinh dưỡng khác nhau nên có tác dụng riêng biệt, khi cây không được bón đúng loại phân sẽ khiến cho cây trồng không tăng được hiệu quả và còn làm ảnh hưởng tới đất.
Bón đúng đối tượng
Hiểu theo một cách đơn giản là sử dụng phân bón giúp cung cấp chất dinh dưỡng cho cây, Vì vậy, đối tượng của phân bón chỉ có thể là cây trồng.
Nhưng thực tế cho thấy rất phân bón có chứa rất nhiều chất dinh dưỡng cho cây trồng, đặc biệt là các nguyên tố vi lượng được vi sinh vật có trong đất cung cấp dưỡng chất cho cây trồng bằng cách phân hủy các chất hữu cơ hoặc chất khí bất động từ không khí.
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng việc kích thích và tăng cường hoạt động của các vi sinh vật đất thông qua bón phân có thể cung cấp cho cây trồng nguồn dinh dưỡng dồi dào và tương đối cân đối. Trong trường hợp này, thay vì bón phân chủ yếu là nhắm vào cây trồng thì bà con còn có thể bón phân cho hệ vi sinh vật đất giúp đất độ màu mỡ cao cây hấp thụ các chất dinh dưỡng nha hơn.
Có một số trường hợp, khi ta cung cấp các nguồn thức ăn dồi dào sẽ gây ra những hậu quả như là sâu bệnh sẽ phát sinh nhiều hơn và gây hại cho cây nặng hơn, nên ở trường hợp này việc bón phân có tác dụng ngăn ngừa sự xuất hiện của sâu bệnh gây hại cho cây
Như vậy bà con nên hiểu rõ thêm là đối tượng của phân bón không chỉ duy nhất là cây trồng ngoài ra còn là vi sinh vật đất…Vì vậy mà phải lựa chọn vị trí đất trồng tốt, và chọn đúng đối tượng và đúng loại phân bón sẽ góp phần nâng cao hiệu quả trong nông nghiệp.
Đúng thời điểm
Bón phân đúng thời điểm sẽ giúp cho cây hấp thụ chất dinh dưỡng và giảm được tỷ lệ thất thoát của phân bón ra môi trường. Theo từng giai đoạn, từng thời kỳ phát triển của cây mà cần cung cấp các chất dinh dưỡng khác nhau như khi giai đoạn đầu cây vừa mới phát triển thì cần nhiều đạm, còn khi cây đã trưởng thành, thì nên bón kali cho cây giúp cây được khỏe mạnh, chống lại sâu bệnh gây hại.
Bón đúng thời điểm sẽ giúp cho cây phát huy được tác dụng. Để cây có hiệu quả nhất thì nên chia ra từng giai đoạn để bón và bón nhiều lần sẽ giúp cây được phục hồi nhanh chóng.
Bón một lần và quá nhiều sẽ khiến năng suất của cây đi xuống, phân bón bị lãng phí ảnh hưởng tới đất trồng và môi trường.
Đúng liều lượng
Liều lượng bón cho cây trồng là bao nhiêu, thì phụ thuộc vào tình trạng hiện tại của cây, thời tiết và mùa vụ như thế nào và phải đọc kĩ hướng dẫn sử dụng phân bón có trên bao bì để bón đúng lượng phân cho cây, không nên tùy tiện bón lạm dụng phân bón để kích thích sự phát triển của cây trồng.
Bón đúng liều lượng sẽ giúp giảm lãng phí lượng phân, tiết kiệm được chi phí và giúp cây phát triển một cách khỏe mạnh, hấp thụ đầy đủ chất dinh dưỡng và đất được cải tạo nhiều hơn.
Đúng cách
Hiện nay có nhiều cách để bón phân cho cây trồng: bón vào hố, bón vào rãnh, rải phân trên mặt đất gần gốc cây, pha loãng với nước, rồi phun lên lá…. thì đều có 1 công dụng chính đó là giúp cây ngăn ngừa được sâu bệnh lây lan và cây được khỏe mạnh hơn, đảm bảo được an toàn.
Có nhiều giai đoạn để bón phân: bón lót trước khi trồng, giúp đất có độ tơi xốp độ phì nhiêu cao, bón thúc là lúc cây đang trong quá trình phát triển giúp cây ra hoa nhanh hơn và thu được quả to….
Ngoài ra còn phải bón đúng thời tiết mùa vụ
Thời tiết có ảnh hưởng rất lớn đối với cây trồng, mưa lớn nếu đất có hệ thống thoát nước kém sẽ khiến cho cây bị ngập úng và bị chết, hoặc trời nắng quá không tưới nước thường xuyên thì cây sẽ bị khô héo, lá vàng, cây dễ bị cháy dẫn đến chết khô.
Nên bón phân vào lúc trời mát, kị nhất là vào thời tiết nắng nóng sẽ làm cây bị sốc nhiệt và ảnh hưởng xấu tới sự sinh trưởng và phát triển của cây.
Một số nguyên nhân khiến phân bón bị thất thoát
Bón phân quá nhiều
Bón không đúng lúc, có nghĩa là bón trước khi trời sắp đổ mưa, như vậy sẽ khiến phân bón bị trôi đi hết mà cây trồng không hấp thụ kịp thời, hoặc bón phân vào trời quá nắng, khiến cho phân bón bị bốc hơi.
Loại phân bón không phù hợp với cây trồng và đất đai: có nghĩa là đất chưa có độ tơi xốp ổn định, nên quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng cho cây trồng rất kém.
Không tưới nước sau khi bón phân
Do xung quanh cây trồng có quá nhiều cỏ dại lấy hết chất dinh dưỡng của cây trồng.
Tác động của phân bón đối với môi trường
Chúng ta đều biết rằng phân bón có vai trò quan trọng trong việc cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng, cải tạo đất, nhưng phân bón còn có những tác động xấu đến môi trường sống của chúng ta.
Như ở trên đã có nói là sử dụng phân hóa học quá nhiều sẽ khiến môi trường bị ô nhiễm, mất cân bằng sinh thái.
Từ các nhà máy chế biến phân bón, do các máy chế biến còn thô sơ, chưa được cải tiến. Các chất thải ra môi trường khi không được xử lý sẽ khiến nguồn nước bị ô nhiễm, gây ra mùi hôi, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con người.
Để canh tác bền vững cần lựa chọn loại phân không những thích hợp với cây trồng mà còn đảm bảo an toàn cho môi trường
Do lượng mưa lớn, khiến cho phân bón bị rửa trôi theo nguồn nước làm ô nhiễm nguồn nước và trời nắng sẽ khiến cho phân bón bị bốc hơi làm ô nhiễm không khí.
Phân bón đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tăng độ phì nhiêu cho đất, đây là yếu tố quan trọng của một nền nông nghiệp phát triển bền vững. Vì vậy hãy chọn cho mình loại phân thật tốt để bón cho cây phát triển để đem lại mùa màng bội thu bà con nông dân nhé !
Như vậy bài viết này Nông Bio đã giúp bạn tổng hợp những thông tin vô cùng hữu ích về Phân bón là gì? Tầm quan trọng của phân bón. Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những thông tin cơ bản về các loại phân bón, ngoài ra nếu còn bất kỳ thắc mắc hay câu hỏi nào liên quan đến vấn đề trên bạn có thể để lại bình luận bên dưới hoặc nhắn tin ngay cho chúng tôi để được hỗ trợ và giải đáp trong vòng 24h.
